Een hart voor tegels in Godewaersvelde

Als je eens echt oude tegels wil bekijken moet je deze zomer in Godewaersvelde aan de voet van de Catsberg zijn (op zich al een mooie uitstap). In het Musée de la vie frontalière vindt daar een tentoonstelling plaats onder de titel Au coeur des carreaux – Een hart voor tegels.

Het klooster van Zevekote

Gisteren werd ik bijzonder hartelijk ontvangen, met koffie en zelfgebakken cakejes, door zuster Roos in het klooster van Zevekote. De Zusters van Maria (Pittem) zijn sinds 1911 in het klooster present toen ze de activiteiten van de Zusters van H. Vincentius à Paulo overnamen. Op initiatief van de parochiegemeenschap van Zevekote werd vorig jaar overigens een interessante brochure uitgegeven over de historiek van de zusters in Zevekote.

Ik kwam hier natuurlijk voor de tegelvloeren en leerde ondertussen veel over het klooster en de activiteiten die er plaatsvonden en –vinden.

Vreemd konijn

Het is gemeenzaam bekend dat er in onze contreien vroeger veel meer cafés waren. Ik kom dan ook regelmatig in huizen waarvan de bewoners me vertellen dat hun woonkamer vroeger gelagzaal was. In dit huis was dat ook het geval. De tegels ben ik overigens al eerder tegengekomen. Maar bijzonder hier is een stukje van de vloer dat ontbreekt. Ooit stond op die plaats de toog, Bij het afbreken ervan bleef naar verluid een gat over waar een poot van de toog was. Het is niet duidelijk of er ook gaten op andere plaatsen waren, want we mogen toch veronderstellen dat het ding niet op een poot stond. Maar in elk geval was er een plaats waarvoor men niet meer de gepaste tegel vond om de leemte te vullen. Een tegel die min of meer in dezelfde tonaliteit gemaakt was maar met een totaal ander motief en zelfs een ander formaat, moest volstaan om de vloer te vervolledigen. Dwarsliggers blijkbaar toentertijd, want een kwartdraai naar rechts zou net iets minder stroef geweest zijn… Gelukkig hebben de huidige bewoners dit stukje ‘gerestaureerd erfgoed’ bewaard.

foto © Johan Lingier, 2012

Ook de naam van het etablissement was overigens bijzonder: op de gevel prijkte een bord ‘In het konijn mag men drinken en geestig zijn’. De uitbater was immers ook nog handelaar in konijnenvellen!

Het project heeft een naam

Zoals je aan de hoofding van de blog kunt merken heeft het project nu ook een titel. De keuze voor ‘tiGels’ heeft een en ander te maken met de etymologie van het woord tegel. Ik heb al in een eerder bericht verwezen naar zijn afkomst. De titel is ontleend aan oude vormen van het woord. In het  Middelnederlands komen de vormen tegele en tichel voor. In het oudengels vinden we ook de vorm

tigel(e) (in hedendaags Engels: tile).

De moderne meervoudsvorm die ik er aan gegeven heb is natuurlijk niet correct, maar de vrijheid die ik mij permitteer leent zich wel tot een anagram van Gistel. Want ook dat staat nu vast: het project zal toegespitst worden op de stad Gistel en haar deelgemeenten Moere, Snaaskerke en Zevekote. Een afbakening was, gezien de doelstellingen, absoluut nodig. Ik kan nu ook rekenen op alvast de logistieke steun van de stad Gistel. Waar ik uiteraard zeer dankbaar voor ben!

(bronnen: Van Dale Etymologisch woordenboek  en de website etymologiebank)

Verhalen

Vandaag was een vruchtbare dag, om allerlei redenen. Ik heb vier bezoeken afgelegd en wat mij behalve een paar mooie vloeren vooral is bijgebleven, is de gastvrijheid en de vriendelijkheid van de bewoners die mij ontvangen. Heel spontaan worden verhalen opgedist. Verhalen die gaan over toekomstplannen of over vroeger. Dat is een belangrijk aspect van dit project: het is precies wat ik hoopte te bereiken. Ik heb eerder al enkele verhalen kunnen capteren op video. Die van vandaag zijn niet vastgelegd, maar ik breng er alvast graag verslag van uit via dit kanaal.

Jean-Pierre Raynaud - La Maison

Wie spreekt over kunst en tegels kan niet omheen het oeuvre van Jean-Pierre Raynaud. Deze Franse kunstenaar, geboren in 1939 in Courbevoie, behaalde een diploma tuinbouw, maar begon na zijn studies onmiddellijk aan een artistieke loopbaan. Hij werkte met alledaagse voorwerpen die in een volledig nieuwe context geplaatst werden en tot een eigen iconografie uitgroeiden. Wereldberoemd zijn zijn, dikwijls gigantische,  plantenpotten met cement gevuld, zijn verkeersborden, later zijn vlaggen, maar vooral ook zijn witte tegels.