Grotto

De komende maand zal het tegelproject wat naar de achtergrond schuiven. Reden hiervoor is dat ik volop een tentoonstelling aan het voorbereiden ben voor cc De Spil in Roeselare. ‘Grotto’ is de titel en het wordt een multimediale ruimtelijke installatie. Grotto is een ingreep in en een commentaar op de tentoonstellingsruimte van cc De Spil. De installatie is opgenomen in het programma van ‘Virus’ een jaarlijks cross-over festival.

Tentoonstelling van 3 februari tot en met 2 maart 2013. Meer informatie en openginsuren op de grotto-pagina op mijn website en op Google+.

Stokerij

In Moere was ik uitgenodigd in een voormalige stokerij. Aanleiding waren natuurlijk de tegels. Het gebouw heeft jammer genoeg maar een oudere tegelvloer meer. Tegenwoordig bevindt die vloer zich in de slaapkamer. Voor zover ik kon vergelijken met de oude catalogi moet deze vloer nog afkomstig zijn van de tegelfabriek Boudolf. Het historische gebouw is sowieso de moeite waard.

Redding (2)

In het bericht ‘Redding’ (augustus 2012) had ik het over Christine die de uitgebroken tegels bij haar buren gered en in haar tuinhok opgeslagen had. Het verhaal van de geredde tegels gaat verder…

Gevloerd en betegeld (2)

Ik heb het hier al aangekondigd, nu heb ik ze ook bezocht: de tegeltentoonstelling in het MIAT in Gent. Deze tentoonstelling, samengesteld door specialist Mario Baeck, is absoluut de moeite van een bezoek waard. Wel jammer dat ik geen toestemming kreeg om foto’s te maken, ook niet na de plechtige belofte geen flits te gebruiken: ik had het schriftelijk moeten aanvragen veertien dagen voor mijn bezoek… en dus nog eens terugkomen. Omdat ik het spel correct wilde spelen zal je hier van mij dus geen foto’s van de tentoonstelling vinden. Wel plaats ik enkele foto’s van bestaande vloeren in Gistel, waarvan tegels als voorbeeld te zien waren in het MIAT.

Collectie

De grootste collectie tegels op een en hetzelfde adres vond ik gisteren. Het is geen tegelbedrijf, maar een woonhuis, daterend van rond de eerste wereldoorlog - net voor of net na, dat is niet helemaal duidelijk. Elke kamer heeft nog de oude tegels met zeer typisch de bijhorende lijsttegels, hoektegels, ook verschillende binnen- en buitenhoektegels. Hieronder laat ik je graag meegenieten.

  

Marc Cordenier

In de reeks berichten over kunstenaars die tegels in hun werk als thema of als materiaal gebruiken, kan Marc Cordenier (Poperinge, 1959) niet ontbreken. Deze beeldhouwer pur sang werkt al jaren onverdroten met stugge materialen die hij eerst samenbrengt en vervolgens bewerkt met hamer en beitel of slijpschijf. Eerder dit jaar was hij een van de kunstenaars in de tentoonstelling ‘Abrasie’ in Oostende. Die titel is hem, of liever zijn werk, op het lijf geschreven.

Gerecupereerde tegels

Onlangs kreeg ik een mail van een dame die, zoals ze zelf zegt, supertrots is op haar tegelvloer. Ze vond het jammer dat ze niet in het project terecht kon omdat het nu eenmaal een lokaal project is, maar haar enthousiasme is zo aanstekelijk dat ik haar bericht toch graag op de blog zet. Mooi om vast te stellen is overigens dat tiGels ook buiten de lokale gemeentegrenzen gevolgd wordt. 

Ook de foto's die ze meestuurde vind je hieronder.

Gevloerd en betegeld

Het heeft niet rechtstreeks met Gistel te maken, maar als tegels je interesseren, is er dit najaar iets om naar uit te kijken. In het MIAT in Gent vindt vanaf 27 oktober 2012 de tentoonstelling Gevloerd en betegeld. De Belgische tegelindustrie van Art Nouveau tot seventies plaats. Het belooft een riant overzicht van de keramische tegelproductie in ons land te worden. MIAT staat voor Museum voor Industriële Archeologie en Textiel.

Meer op www.gevloerdenbetegeld.be.

Zie ook het artikel hieronder uit Cult-magazine van De Morgen.

Het Laatste Nieuws

Het Laatste Nieuws van 30 augustus 2012 bracht in de regionale editie een stukje over tiGels met een herhaling van de oproep om aan het project deel te nemen. 

Kleurrijk Snaaskerke

Wie al eens door Snaaskerke loopt of rijdt, moet zeker het huis opgevallen zijn in de Dorpsstraat schuin over de pastorie. De gevel is volledig in verschillende motieven en felle kleuren beschilderd. Dat heeft niets met tegels te maken, hoor ik u zeggen. Toch waren de tegels in dit huis de aanleiding voor mijn bezoek.

Versieringen met haakjes…

Ik heb eerder al verwezen naar Filip Debaillie die een studie maakte over de historiek van tegelbedrijf Boudolf (zie bericht Boudolf tegels). Filip Debaillie is lid van heemkring Gestella en erfgoedbegeleider. Tijdens zijn onderzoek naar de rijke geschiedenis van de tegelproductie in Gistel vond hij op zijn weg ook regelmatig tegels die nergens meer thuishoorden. Niet dat hij er een uitgebreide of systematische verzameling van heeft, maar de mooiste en meest markante bracht hij toch mee naar huis. En of er markante tegels bij zijn…

Redding

Soms hebben mensen veel over voor tegels, zelfs als het hun tegels niet zijn. Christine uit Snaaskerke had zich aangemeld voor het tegelproject. Toen ik contact met haar opnam verontschuldigde ze zich dat ik vloertegels zou aantreffen maar geen tegelvloer. Niet goed wetend wat te verwachten trok ik er naar toe.

Een hart voor tegels in Godewaersvelde

Als je eens echt oude tegels wil bekijken moet je deze zomer in Godewaersvelde aan de voet van de Catsberg zijn (op zich al een mooie uitstap). In het Musée de la vie frontalière vindt daar een tentoonstelling plaats onder de titel Au coeur des carreaux – Een hart voor tegels.

Het klooster van Zevekote

Gisteren werd ik bijzonder hartelijk ontvangen, met koffie en zelfgebakken cakejes, door zuster Roos in het klooster van Zevekote. De Zusters van Maria (Pittem) zijn sinds 1911 in het klooster present toen ze de activiteiten van de Zusters van H. Vincentius à Paulo overnamen. Op initiatief van de parochiegemeenschap van Zevekote werd vorig jaar overigens een interessante brochure uitgegeven over de historiek van de zusters in Zevekote.

Ik kwam hier natuurlijk voor de tegelvloeren en leerde ondertussen veel over het klooster en de activiteiten die er plaatsvonden en –vinden.

Vreemd konijn

Het is gemeenzaam bekend dat er in onze contreien vroeger veel meer cafés waren. Ik kom dan ook regelmatig in huizen waarvan de bewoners me vertellen dat hun woonkamer vroeger gelagzaal was. In dit huis was dat ook het geval. De tegels ben ik overigens al eerder tegengekomen. Maar bijzonder hier is een stukje van de vloer dat ontbreekt. Ooit stond op die plaats de toog, Bij het afbreken ervan bleef naar verluid een gat over waar een poot van de toog was. Het is niet duidelijk of er ook gaten op andere plaatsen waren, want we mogen toch veronderstellen dat het ding niet op een poot stond. Maar in elk geval was er een plaats waarvoor men niet meer de gepaste tegel vond om de leemte te vullen. Een tegel die min of meer in dezelfde tonaliteit gemaakt was maar met een totaal ander motief en zelfs een ander formaat, moest volstaan om de vloer te vervolledigen. Dwarsliggers blijkbaar toentertijd, want een kwartdraai naar rechts zou net iets minder stroef geweest zijn… Gelukkig hebben de huidige bewoners dit stukje ‘gerestaureerd erfgoed’ bewaard.

foto © Johan Lingier, 2012

Ook de naam van het etablissement was overigens bijzonder: op de gevel prijkte een bord ‘In het konijn mag men drinken en geestig zijn’. De uitbater was immers ook nog handelaar in konijnenvellen!

Het project heeft een naam

Zoals je aan de hoofding van de blog kunt merken heeft het project nu ook een titel. De keuze voor ‘tiGels’ heeft een en ander te maken met de etymologie van het woord tegel. Ik heb al in een eerder bericht verwezen naar zijn afkomst. De titel is ontleend aan oude vormen van het woord. In het  Middelnederlands komen de vormen tegele en tichel voor. In het oudengels vinden we ook de vorm

tigel(e) (in hedendaags Engels: tile).

De moderne meervoudsvorm die ik er aan gegeven heb is natuurlijk niet correct, maar de vrijheid die ik mij permitteer leent zich wel tot een anagram van Gistel. Want ook dat staat nu vast: het project zal toegespitst worden op de stad Gistel en haar deelgemeenten Moere, Snaaskerke en Zevekote. Een afbakening was, gezien de doelstellingen, absoluut nodig. Ik kan nu ook rekenen op alvast de logistieke steun van de stad Gistel. Waar ik uiteraard zeer dankbaar voor ben!

(bronnen: Van Dale Etymologisch woordenboek  en de website etymologiebank)

Verhalen

Vandaag was een vruchtbare dag, om allerlei redenen. Ik heb vier bezoeken afgelegd en wat mij behalve een paar mooie vloeren vooral is bijgebleven, is de gastvrijheid en de vriendelijkheid van de bewoners die mij ontvangen. Heel spontaan worden verhalen opgedist. Verhalen die gaan over toekomstplannen of over vroeger. Dat is een belangrijk aspect van dit project: het is precies wat ik hoopte te bereiken. Ik heb eerder al enkele verhalen kunnen capteren op video. Die van vandaag zijn niet vastgelegd, maar ik breng er alvast graag verslag van uit via dit kanaal.

Jean-Pierre Raynaud - La Maison

Wie spreekt over kunst en tegels kan niet omheen het oeuvre van Jean-Pierre Raynaud. Deze Franse kunstenaar, geboren in 1939 in Courbevoie, behaalde een diploma tuinbouw, maar begon na zijn studies onmiddellijk aan een artistieke loopbaan. Hij werkte met alledaagse voorwerpen die in een volledig nieuwe context geplaatst werden en tot een eigen iconografie uitgroeiden. Wereldberoemd zijn zijn, dikwijls gigantische,  plantenpotten met cement gevuld, zijn verkeersborden, later zijn vlaggen, maar vooral ook zijn witte tegels.

Dambordvloer voor een schrijver

Een tijd geleden kreeg ik van iemand onderstaande foto toegestuurd. De man op de foto is Howard Jacobson, winnaar van de Man Booker Prize 2010 met zijn boek ‘De Finklerkwestie’. Het is niet de bedoeling een literaire wending te geven aan deze blog, zeker niet als je weet dat de auteur in kwestie een bloedhekel aan bloggers heeft, maar kijk maar even naar de vloer van de toch wel benepen ruimte waarin hij poseert.

Ik blijf gefascineerd door de rood-witte dambordvloer (zie mijn eerder bericht rond Mathew Cerletty). Het is enerzijds strak, helder, net en anderzijds heeft het een bijna magische aantrekkingskracht, een belofte – of een dreiging! – van een andere wereld, van ongeziene mogelijkheden waarin de fantasie wild tekeer kan gaan. Een bijzonder geschikte vloer voor een schrijver, of een beeldend kunstenaar, dus. Het extreme perspectief in deze foto verhoogt natuurlijk het surrealistisch gehalte.

De foto is gekopieerd uit De Morgen van woensdag 2 maart 2011, is mij meegedeeld. Ik heb helaas de naam van de fotograaf niet kunnen achterhalen, ook het online  archief van de krant gaf geen uitsluitsel. Mocht iemand die kennen dan wil ik die graag nog toevoegen. En weet iemand waar dit gesitueerd is?

Metategels

Ik had nooit stilgestaan bij het idee van een tegel van tegels, een metategel zeg maar. Zo hoogdravend zullen de bedoelingen van de bouwers wel niet geweest zijn. In 1938 zal men ook niet echt wakker gelegen hebben van bezuinigen en recycleren, toch niet als je weet dat de rest van het huis niet bepaald armtierig gebouwd en ingericht werd. Het zal eerder een kwestie van creatieve huisvlijt geweest zijn toen de bewoners hun terras opfleurden met de tegels die je hieronder ziet. Ze bestaan uit brokstukken van tegels - zowat alles wat men kon vinden - die met mortel samengepuzzeld werden tot nieuwe tegels van ca. 29 cm. Op het terras worden ze in dambordpatroon afgewisseld met effen rode tegels. Door die werkwijze zijn de tegels bovendien stuk voor stuk verschillend van elkaar. Vijftig heb ik er kunnen tellen. Kunst of kitsch? De huidige eigenaars van het huis zijn er zelf ook niet uit. In elk geval een bijzondere vloer en het is uitermate gezellig toeven op dit terras op een zonnige dag!

Een klein voorsmaakje: